အလြန္အက်ဳိးေက်းဇူးမ်ားလို႕ မိမိရဲ႕ စိတ္မွာ အဖန္ဖန္ျဖစ္ေစထိုက္တဲ့ တရားကို ‘ဘာ၀နာ’ လို႕ ေခၚတယ္။ အဂၤလိပ္လို “Meditation” လို႕ ေခၚတယ္။

“ဘာေ၀တဗၺာတိ ဘာ၀နာ”

ဘာေ၀တဗၺာ၊ ေရွးဦးစြာ ျဖစ္ေစသင့္ ျဖစ္ေစထိုက္၏။ တစ္ႀကိမ္ျဖစ္ၿပီးေနာက္မွာလည္း ထပ္ကာထပ္ကာ တိုးၿပီး ျဖစ္ေစထိုက္၏။ ဣတိ၊ ထို႕ေၾကာင့္။ ဘာ၀နာ၊ ဘာ၀နာ မည္၏။
“အက်ဳိးတရား၊ အလြန္မ်ားသျဖင့္၊ ျဖစ္ပြားေစအပ္၊ တရားျမတ္ မွတ္ေလဘာ၀နာ”
လို႕ မဟာဂႏၶာရံုဆရာေတာ္ ‘အရွင္ဇနကာဘိ၀ံသ’ က စပ္ဆိုေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။


ဘာေၾကာင့္ အက်ဳိးမ်ားသလဲ

ဘာ၀နာရႈပြားေနတဲ့အခါမွာ ကုသိုလ္စိတ္ေတြ ထပ္ကာထပ္ကာျဖစ္ပြားေနလို႕ အက်ဳိးေက်းဇူးအလြန္မ်ားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
စိတ္ဟာ အလြန္လ်င္ျမန္တယ္၊ လွ်ပ္တစ္ျပက္၊ လက္ဖ်စ္တစ္တြက္၊ မ်က္စိတစ္မိွတ္ကာလအတြင္းမွာပဲ စိတ္ ကုေဋတစ္သိန္းေက်ာ္ ျဖစ္သြားႏိုင္တယ္လို႕ အဘိဓမၼာမွာ ဆိုထားတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဘာ၀နာရႈပြားေနတဲ့ စကၠန္႕တိုင္းမွာ ကုသိုလ္စိတ္ေတြ ကုေဋတစ္သိန္းေက်ာ္ ျဖစ္သြားႏိုင္တယ္။ ထက္ျမက္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္တစ္ခုစီက ကုသိုလ္ကံမ်ဳိးေစ့တစ္ခုကို ခ်န္ရစ္ခဲ့ၿပီး ကုသိုလ္ကံမ်ဳိးေစ့တစ္ခုစီက ေကာင္းျမတ္တဲ့ လူ႕ဘ၀ သို႕မဟုတ္ နတ္ဘ၀တစ္ခုကို ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘာ၀နာရႈပြားတဲ့ အက်ဳိးေက်းဇူးဟာ အလြန္႕အလြန္ ႀကီးမားပါတယ္။

ဘာ၀နာမရႈတဲ့အခ်ိန္ေတြမွာ ဘာစိတ္ေတြ အျဖစ္မ်ားမယ္ထင္သလဲ။ အကုသိုလ္စိတ္ေတြ အျဖစ္မ်ားလိမ့္မယ္။

“ပါပသၼိ ံ ရမေတ မေနာ” (ဓမၼပဒပါဠိေတာ္)
မေနာ၊ စိတ္မည္သည္။ ပါပသၼိ ံ၊ မေကာင္းရာ၌သာလွ်င္။ ရမေတ၊ ေမြ႕ေလ်ာ္၏တဲ့။
သြန္းေလာင္းလိုက္တဲ့ ေရဟာ နိမ့္ရာဘက္သို႕ စီးသြားျမဲဓမၼတာအတိုင္း အထိန္းအကြပ္မရိွတဲ့စိတ္ဟာ မေကာင္းမႈေတြမွာသာ လွည့္လည္က်က္စားေနေလ့ရိွတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ။

ပုထုဇဥ္သတၱ၀ါေတြ သံသရာက်င္လည္ေနၾကတဲ့အခါမွာ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ စတဲ့ ကိေလသာေတြက စိတ္ကို အပိုင္စီးထားလို႕ပါပဲ။ ေလာဘက ကာမဂုဏ္အာရံုေတြကို ႏွစ္သက္ေတာ့ စိတ္ကို ကာဂုဏ္အာရံုေတြမွာ က်က္စားေစတယ္။ စိတ္ကို အလြတ္ထားလိုက္တာနဲ႕ တစ္ျပိဳင္နက္ ေလာဘရဲ႕ ျခယ္လွယ္မႈေၾကာင့္ ရုပ္ရွင္ရံု၊ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္၊ အ၀တ္ေကာင္း၊ အစားေကာင္းစတဲ့ ကာမဂုဏ္အာရံုေတြအေၾကာင္းကို ေတြးေတာေတာ့တာပဲ။ ကာမဂုဏ္အာရံုေတြနဲ႕ ဆံုေတြ႕လို႕ ႏွစ္သက္သေဘာက်ေနတဲ့အခါမွာလည္း ေလာဘစိတ္ေတြ ျဖစ္ေနတာပဲ။
မေကာင္းတဲ့အာရံု၊ အလိုမက်တဲ့ အာရံုေတြနဲ႕ ဆံုေတြ႕တဲ့အခါ စိတ္ဆိုးစိတ္ပ်က္သြားတာက ေဒါသစိတ္ျဖစ္သြားလို႕ပါပဲ။ ေတြေ၀ေမ့ေလ်ာ့ေနတဲ့အခါ၊ စိတ္ပ်ံ႕လြင့္ေနတဲ့အခါမ်ားမွာေတာ့ ေမာဟစိတ္ျဖစ္တယ္။
ေလာဘစိတ္၊ ေဒါသစိတ္၊ ေမာဟစိတ္တို႕က အကုသိုလ္စိတ္လို႕အမည္ရၾကတယ္။ သည္စိတ္ေတြက အကုသိုလ္ကံမ်ဳိးေစ့ကို ခ်န္ရစ္ၿပီးအပါယ္ဘ၀စတဲ့ မေကာင္းက်ဳိးကို ေပးၾကပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဘာ၀နာရႈပြားေနတဲ့ စကၠန္႕တိုင္းမွာ ကုသိုလ္စိတ္ေတြ ကုေဋတစ္သိန္းေက်ာ္ျဖစ္ႏိုင္သလို ဘာ၀နာမရႈပြားလို႕ ေမ့ေလ်ာ့ေနတဲ့စကၠန္႕တိုင္းမွာ အကုသိုလ္စိတ္ေတြ ကုေဋတစ္သိန္းေက်ာ္ ျဖစ္ပြားႏိုင္တယ္။ ကုသိုလ္စိတ္က ေအးျမခ်မ္းသာၿပီး အကုသိုလ္စိတ္က ပူေလာင္ဆင္းရဲတယ္။ ကုသိုလ္ကံက လူနတ္ဘ၀စတဲ့ သုဂတိအက်ဳိးကို ေပးၿပီး အကုသိုလ္ကံက အပါယ္ဘ၀စတဲ့ ဒုဂၢတိအက်ဳိးကို ေပးတယ္။

ကုသိုလ္နဲ႕ အကုသိုလ္တို႕ရဲ႕ အက်ဳိးက မိုးနဲ႕ေျမထက္မကကြာဟေနၾကသလို ဘာ၀နာရႈပြားျခင္းနဲ႕ ေမ့ေလ်ာ့ေနျခင္းတို႕ကလည္း မိုးနဲ႕ေျမမက ကြာဟေနေပတယ္။ သည္လိုဆိုရင္ ဘာ၀နာမရႈပြားသင့္ဘူးလား။ ‘ေလာကမွာ အရင္းအႏွီးစိုက္ထုတ္ဖို႕ မလိုဘဲ အက်ဳိးအျမတ္အႀကီးဆံုးအလုပ္က ဘာ၀နာအလုပ္ပါပဲ’ ။

ေယာစ၀ႆ သတံဇီေ၀၊ ဒုႆီေလာ အသမာဟိေတာ။
ေကာဟံဇီ၀ိတံေသေယ်ာ၊ သီလ၀ႏ ၱႆစ်ာယိေနာ။
“သီလသမာဓိ မရိွဘဲ အႏွစ္တစ္ရာပတ္လံုး အသက္ရွည္ေနရျခင္းထက္ သီလရိွ၍ သမထ၀ိပႆနာကို ရႈေနေသာသူ၏ တစ္ရက္မွ် အသက္ရွည္ရျခင္းသည္ ျမတ္၏ “ ။
Better than a hundred years of uncontrolled existence is one day of thoughtful and meditation life.
သီလသမာဓိ၊ မရိွခ်ည္းႏွီး၊ အသက္ႀကီးလာ၊ ႏွစ္တစ္ရာထက္၊ တစ္ရက္တာမွ်၊ သမထႏွင့္၊ ၀ိပႆနာ၊ ဘာ၀နာေငြ႕၊ ေပ်ာ္ေမြ႕တတ္သူ၊ ျမတ္ေသာဟူ၏ ။ (သဟႆ၀ဂ္၊ သံကိစၥသာမေဏရ၀တၳဳ)


၀ိပႆနာဘာ၀နာ

သတၱ၀ါတို႕ရဲ႕ စိတ္ကို စင္ၾကယ္ေစဖို႕ -
စိုးရိမ္ျခင္း ေသာကႏွင့္ ငိုေၾကြးျခင္း ပရိေဒ၀တို႕ကို လြန္ေျမာက္ေစဖို႕ -
ကိုယ္ဆင္းရဲျခင္းဒုကၡႏွင့္ စိတ္ဆင္းရဲျခင္းေဒါမနႆတို႕ကိုခ်ဳပ္ၿငိမ္းေစဖို႕ -
အပါယ္တံခါးကို ထာ၀ရပိတ္ဆို႕ႏိုင္တဲ့ အရိယမဂ္ဖိုလ္နဲ႕ အတုမရိွ ခ်မ္းသာတဲ့ အျမိဳက္နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳဖို႕အတြက္ တစ္ေၾကာင္းတည္းေသာ ခရီးလမ္းမႀကီးဟာ သတိပ႒ာန္၀ိပႆနာကို ရႈပြားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဗုဒၶျမတ္စြာဟာ “မဟာသတိပ႒ာနသုတ္” ေတာ္မွာ -
• သမထ - ၀ိပႆနာ ရႈပြားျခင္းဆိုတဲ့ မဟာသတိပ႒ာန္ ခရီးလမ္းမႀကီးဟာ -
• သတၱ၀ါတို႕ရဲ႕ စိတ္ကို စင္ၾကယ္ေစဖို႕
• စိုးရိမ္ျခင္းေသာကနဲ႕ ငိုေၾကြးျခင္း ပရိေဒ၀တို႕ကို လြန္ေျမာက္ေစဖို႕
• ကိုယ္ဆင္းရဲ စိတ္ဆင္းရဲတို႕ကို ခ်ဳပ္ၿငိမ္းေစဖို႕၊
• အရိယမဂ္ကို ရဖို႕နဲ႕
• နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳဖို႕အတြက္ တစ္ေၾကာင္းတည္းေသာ ခရီးလမ္းမႀကီးျဖစ္တယ္လို႕ ေဟာေတာ္မူပါတယ္။


စိတ္ကို ဆံုးမနည္း

ပါပသၼိ ံရမေတမေနာ (ဓမၼပဒပါဠိေတာ္)
စိတ္ဟာ မေကာင္းမႈမွာေမြ႕ေလ်ာ္တတ္တယ္။
ဒါေၾကာင့္ စိတ္ကို မထိန္းကြပ္ဘဲ လႊတ္ထားမယ္ဆိုရင္ မေကာင္းမႈအကုသိုလ္ေတြသာ တိုးပြားေနလိမ့္မယ္။ အကုသိုလ္ကံက အပါယ္အက်ဳိးကိုသာ ေပးေဆာင္မွာမို႕ ယခုအေနေခ်ာင္ရင္ ေနာင္အေသက်ပ္လိမ့္မယ္။

စိတ္ကို သီလက်င့္စဥ္၊ သမထ(သမာဓိ)က်င့္စဥ္၊ ၀ိပႆနာ(ပညာ)က်င့္စဥ္တို႕နဲ႕ အဆင့္ဆင့္ယဥ္ေက်းေအာင္ ဆံုးမရတယ္။ အဲသလို ဆံုးမႏိုင္မွ အဖိုးတန္ဆံုးဘ၀နဲ႕ အျမတ္ဆံုးခ်မ္းသာကို ရရိွလိမ့္မယ္။

“ အလြန္ႏွိမ္နင္းႏိုင္ခဲေသာ လ်င္ျမန္စြာျဖစ္ခ်ဳပ္ျခင္း ရိွထေသာ အလိုရိွရာအာရံု၌ က်တတ္ေသာ စိတ္ကို ယဥ္ေက်းေအာင္ ဆံုးမျခင္းသည္ ေကာင္းျမတ္လွ၏။ ဆံုးမၿပီးသည္ျဖစ္၍ ယဥ္ေက်းေသာစိတ္သည္ မဂ္ဖိုလ္နိဗၺာန္ သံုးတန္ေသာ ခ်မ္းသာကို ေဆာင္တတ္၏။ (ဓမၼပဒ၊ စိတၱ၀ဂ္၊ ဂါထာ ၃၅)


ဗုဒၶါႏုႆတိ

အျမတ္ဆံုး သမထဘာ၀နာျဖစ္တဲ့ ဗုဒၶါႏုႆတိကို ပြားမ်ားၾက။ ဗုဒၶါႏုႆတိကို ပြားရင္ အလိုဆႏၵရိွသမွ် ျပည့္စံုလိမ့္မယ္။ (သုဘူတိေထရအပါဒါန္)
ဗုဒၶါႏုႆတိႏွင့္ ထံုမြမ္းထားတဲ့ခႏၶာအိမ္ဟာ ေစတီအိမ္လို ျမင့္ျမတ္လာတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တေစၦသရဲ သဘက္စတဲ့ မေကာင္းဆိုး၀ါးမ်ားက ရန္မမူႏိုင္ၾကဘူး။ ေဘးအႏၱရာယ္အသြယ္သြယ္ကို ႏွိမ္နင္းကာကြယ္ႏိုင္တယ္။ ေသလြန္တဲ့အခါ ေကာင္းရာသုဂတိသို႕လားေရာက္ရတယ္။
ဥပသကာ တစ္ဦးဟာ ဘုရားဂုဏ္ေတာ္ကို အာရံုျပဳေတာ့ ပီတိျဖစ္လာၿပီး ေရျပင္မွာ ေထာက္တယ္ရာရခဲ့တယ္။ ေရျပင္ကို ေျမျပင္လို နင္းသြားႏိုင္တယ္။ (သီလာနိသံသဇာတ္)


ဗုဒၶါႏုႆတိရဲ႕ အက်ဳိးေက်းဇူးမ်ား

ျမတ္စြာဘုရားရဲ႕ ထူးျခားျမင့္ျမတ္တဲ့ ဂုဏ္ေတာ္မ်ားကို အဖန္တလဲလဲ ႏွလံုးသြင္းၿပီး ဗုဒၶါႏုႆတိ ပြားမ်ားေနတဲ့သူတို႕ဟာ -
(၁) ျမတ္စြာဘုရား၌ ရိုေသက်ဳိးႏြံစြာ တုပ္၀ပ္ျခင္း ပိုရိွလာတယ္။
(၂) သဒၶါ၊ သတိ၊ ပညာတို႕ တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာတယ္။
(၃) ႏွစ္သက္ျခင္းပီတိႏွင့္ ၀မ္းေျမာက္ျခင္းပါေမာဇၨတို႕ မ်ားစြာျဖစ္တယ္။
(၄) ကုသိုလ္ေကာင္းမႈမ်ားစြာ တိုးတက္လာတယ္။
(၅) ေဘးႀကီးေဘးငယ္တို႕ကို ႏွိမ္နင္းကာကြယ္ႏိုင္တယ္။
(၆) ဆင္းရဲဒုကၡကို သည္းခံႏိုင္စြမ္း ရိွလာတယ္။
(၇) ျမတ္စြာဘုရားနဲ႕အတူတကြ ေနထိုင္ရတဲ့ အမွတ္သညာကို ရတယ္။
(၈) ဘုရားဂုဏ္ေတာ္ကို အဖန္ဖန္အထပ္ထပ္ ေအာက္ေမ့ေနတဲ့ သတိရဲ႕ ကိန္းေအာင္းတည္ေနတဲ့ ခႏၶာအိမ္ဟာ ေစတီအိမ္ကဲ့သို႕ ပူေဇာ္ျခင္းငွာထိုက္လာတယ္။
(၉) လြန္က်ဴးအပ္တဲ့ ၀တၳဳနဲ႕ ဆံုေတြ႕လာရင္ ဘုရားရွင္ကို ျမင္ေနသလိုျဖစ္လို႕ ရွက္ေၾကာက္ျခင္း ဟိရီ - ၾသတၱပၸ ျဖစ္တယ္။
(၁၀) မဂ္ဉာဏ္ဖိုလ္ဉာဏ္ကို ထိုးထြင္းျမင္သိဖို႕ အေထာက္အကူ ျဖစ္တယ္။
(၁၁) ေသလြန္တဲ့အခါ ေကာင္းရာသုဂတိသို႕ လားေရာက္ရတယ္။
(က်ဳိက္ထိုမူ-၀ိသုဒၶိမဂ္၊ ႒၊ ၁၊ ၄၁၇-၄၁၈)


ေမတၱာဘာ၀နာ
တစ္ေလာကလံုးကို အလွဖံုးေစၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းစိုျပည္ေစတာေမတၱာ။
ရန္ရန္ခ်င္း မတံုႏွင္းဘဲ သည္းခံခြင့္လႊတ္ႏိုင္တာ ေမတၱာ။
ေဒါသမီးေတာက္မီးလွ်ံကို ၿငိမ္းေအးေစႏိုင္တဲ့ တစ္ခုတည္းေသာ သီတာေရစင္ဟာ ေမတၱာ။
ခႏ ၱီေမတၱာက မေအာင္ျမင္ႏိုင္တဲ့အရာဆိုတာ မရိွဘူးတဲ့။
သတၱ၀ါအမ်ား ခ်မ္းသာေအာင္ ေမတၱာပြားပို႕ျခင္းဟာ မိမိခ်မ္းသာေအာင္ ျပဳလုပ္ေနျခင္းပဲ ျဖစ္တယ္။ ေမတၱာစ်ာန္ဟာ အလြန္ေအးျမခ်မ္းသာတယ္။
ေမတၱာစ်ာန္၀င္စားႏိုင္မွ ေမတၱာအစြမ္းထက္ျမက္တယ္။ ေမတၱာစ်ာန္ျဖင့္ ႏြားႏို႕တစ္ညွစ္စာ ေမတၱာပြားပို႕လွ်င္ တစ္ေန႕အိုး ၃၀၀ ဆြမ္းခ်က္လွဴတာထက္ ပိုအက်ဳိးအျမတ္ႀကီးတယ္။
“တစ္ေန႕သံုးခါ အိုးတစ္ရာႏွင့္၊ ခ်က္ကာထမင္း၊ ေပးလွဴျခင္းထက္၊ မယြင္းစင္စစ္၊ ႏို႕တစ္ညွစ္စာ၊ ေမတၱာပြားမ်ား၊ က်ဳိးႀကီးမားသည္၊ ဘုရားျမတ္စြာ မိန္႕ခြန္းတည္း” (မဟာစည္ဆရာေတာ္)



ေမတၱာဘာ၀နာရဲ႕ အက်ဳိးေက်းဇူးမ်ား
ေမတၱာကို ေကာင္းစြာ ပြားမ်ားအားထုတ္ၿပီး ေမတၱာစ်ာန္ ၀င္စားႏိုင္တဲ့သူေတြဟာ ေအာက္ပါ ၁၁-ပါးေသာ အက်ဳိးေက်းဇူးတို႕ကို မခၽြတ္ဧကန္ အမွန္ရရိွတယ္။
၁။ ခ်မ္းသာစြာ အိပ္ရတယ္။
၂။ ခ်မ္းသာစြာ ႏိုးရတယ္။
၃။ ယုတ္မာဆိုးရြားတဲ့ အိပ္မက္မ်ားကို မျမင္မက္ရဘူး။
၄။ လူတို႕ခ်စ္ခင္တယ္။
၅။ နတ္တို႕လည္း ခ်စ္ခင္တယ္။
၆။ နတ္တို႕ ေစာင့္ေရွာက္တယ္။
၇။ မီးမေလာင္၊ အဆိပ္မသင့္၊ လက္နက္မစူးရွဘူး။
၈။ စိတ္တည္ၾကည္တယ္။
၉။ မ်က္ႏွာအဆင္း ၾကည္လင္တယ္။
၁၀။ မေတြမေ၀ေသရတယ္။
၁၁။ ဤဘ၀မဂ္ဉာဏ္ကို ထိုးထြင္းၿပီး မရရင္ ျဗဟၼာျပည္လားရတယ္။ (၀ိသုဒၶိမဂ္၊ ႒၊ ၂၊ ၂၈-၂၉)


အသုဘကမၼ႒ာန္း

အရိုးကို အရြက္မဖံုးေစနဲ႕။ စက္ဆုပ္စဖြယ္ အသုဘအေလာင္းေကာင္ကို အေရပါးကေလး မဖံုးေစနဲ႕။ အေရခြံပါးကို ခြာလိုက္ရင္ ဘာေတြ႕ရမလဲ။
Beauty is skin deep.
အလွဆိုတာ အေရျပားတစ္ေထာက္စာပဲတဲ့။
သံသရာစခန္းမွာ မျပတ္ဖမ္းစားတတ္တဲ့ ဆင္းရဲအနႏ ၱကိုျဖစ္ပြားေစတတ္တဲ့ ရာဂဘီလူးႀကီးကို တားဆီးဖို႕အတြက္ အစြမ္းအထက္ဆံုးမႏ ၱရားက အသုဘကမၼ႒ာန္းပါပဲ။ ရာဂဘီလူးဟာ အသုဘမႏ ၱာရားကို အလြန္ေၾကာက္တယ္။
ဤခႏၶာကိုယ္ရုပ္အစုကို အသုဘရႈျခင္းဟာ ငါ့ရဲ႕အလုပ္ပဲလို႕ ၾကံစည္ႏိႈင္းဆ သေဘာက်ၿပီး မတင့္မတယ္ ရြံရွာဖြယ္ ျဖစ္တယ္လို႕ ရႈမွတ္တတ္တဲ့ အသုဘဘာ၀နာကို အခါခါပြားမ်ားရင္ ယခုတင္ပဲ ရာဂမီးအား အရိွန္နည္းၿပီး ႏွစ္သက္၀မ္းေျမာက္ျခင္းကို စင္စစ္ဧကန္ရေပလိမ့္မယ္။ (စတုရာရကၡက်မ္း)

အသုဘ ကမၼ႒ာန္းရဲ႕ မ်က္ေမွာက္အက်ဳိး ၅ ပါး

၁။ တပ္မက္ႏွစ္သက္တဲ့ ရာဂမွ စင္ၾကယ္ျခင္း၊
၂။ စိုးရိမ္ပူေဆြး ငိုေၾကြမႈမရိွျခင္း၊
၃။ ကိုယ္စိတ္ဆင္းရဲမွ ကင္းေ၀းျခင္း၊
၄။ အရိယမဂ္သို႕ ဆိုက္ေရာက္ျခင္း၊
၅။ နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳျခင္းတို႕ ျဖစ္ပါတယ္။ (စတုရာရကၡက်မ္း)


ကာယဂတာသတိ

ဆံပင္၊ ေမြးညင္း၊ ေျခသည္း၊ လက္သည္း၊ သြား၊ အေရ၊ အသား၊ အရိုး၊ အေၾကာ၊ အသည္း၊ အဆုတ္စတဲ့ ၃၂ - ေကာ႒ာသတို႕ရဲ႕ အေပါင္းအစုကို ကာယ=ကိုယ္လို႕ေခၚတယ္။ ကိုယ္မွာျဖစ္တဲ့သတိဟာ ကာယဂတာသတိပါပဲ။
သည္ကိုယ္ဟာ ေသသြားေတာ့မွ မတင့္တယ္လို႕ အသုဘေခၚရတာလား။ အသက္ရွင္ေနဆဲေကာ…ေကာ႒ာသတစ္ခုစီကို ဆန္းစစ္ၾကည့္ရင္ ရြံစရာအသုဘပဲမဟုတ္လား။
ခႏၶာကိုယ္ကို ေကာ႒သအစုအပံုအေနနဲ႕ ရႈျမင္တတ္ရင္ ပုဂၢိဳလ္သတၱ၀ါဆိုတဲ့ အသိသညာ ကြယ္ပၿပီး သကၠာယဒိ႒ိကို ခ်ဳိးႏိွမ္ႏိုင္တယ္။ ခႏၶာကိုယ္မွာ တပ္မက္တြယ္တာတတ္တဲ့ တဏွာရာဂလည္း ၿငိမ္း၀မ္သြားလို႕ နိဗၺာန္သို႕ တက္လွမ္းရင္ အခြင့္အလမ္း ပြင့္သြားတယ္။
“ရဟန္းတို႕…ကာယဂတာသတိကို မသံုးေဆာင္ကုန္သူ၊ မသံုးေဆာင္အပ္ကုန္သူ၊ ေမ့ေလ်ာ့ကုန္သူတို႕ဟာ အၿမိဳက္နိဗၺာန္ကို မသံုးေဆာင္ရသည္၊ မသံုးေဆာင္အပ္သည္၊ ေမ့ေလ်ာသည္ မည္ကုန္တယ္။
“ရဟန္းတို႕…ကာယဂတာသတိကို မီွ၀ဲပြားမ်ား အဖန္ဖန္အေလ့အလာျပဳသူတို႕ဟာ အၿမိဳက္နိဗၺာန္ကို မီွ၀ဲပြားမ်ား အဖန္ဖန္ အေလ့အလာျပဳသည္မည္ကုန္တယ္” (ဧကဂၤုတၱရပါဠိေတာ္)


မရဏာႏုႆတိ

လူဟာ ေသမ်ဳိးျဖစ္လို႕ ေကြးတဲ့လက္ မဆန္႕မီ၊ ဆန္႕တဲ့လက္မေကြးမီ ေသႏိုင္တယ္။ သို႕ေပမယ္ လူေတြဟာ ေသရမွာကို ေမ့ေလ်ာ့ေနၿပီး ဘယ္ေတာ့မွ မေသေတာ့မည့္ဟန္ျဖင့္ ဥစၥာေတြ ရွာေဖြသိုမီွးေနၾကတယ္။ မာနတံခြန္ေတြ ေထာင္လႊားၿပီး ဂုဏ္တုဂုဏ္ၿပိဳင္အႏိုင္ၾကဲေနၾကတယ္။ ေဒါသမိုးမႊန္ၿပီး ခိုက္ရန္ ျဖစ္ေနၾကတယ္။
“မရဏံ ေမ ဓု၀ံ၊ ဇီ၀ိတံ ေမ အဓု၀ံ”
“ငါရဲ႕ ေသျခင္းဟာ ျမဲတယ္၊ ငါရဲ႕အသက္ရွင္ျခင္းဟာ မျမဲဘူး”
မိမိေသေနပံုကိုျမင္ေအာင္ၾကည့္ၿပီး သည္လိုရႈပြားဖန္မ်ားလွ်င္ မိမိရဲ႕ ေသျခင္းသေဘာဟာ ထင္ရွားလာတယ္။ သံေ၀ဂျပင္းစြာျဖစ္ၿပီး မာန၊ ေလာဘ၊ ေဒါသတို႕ ေလွ်ာက်ကုန္တယ္။ ေသမင္းကို မေၾကာက္မရြံ ရင္ဆိုင္၀ံ့လာတယ္။
ဘုရားရွင္က “ရဟန္းတို႕…ေသျခင္းကို ေအာက္ေမ့တဲ့ မရဏာႏုႆတိကို ၾကိမ္ဖန္မ်ားစြာ ပြားမ်ားၾကရင္ အလြန္အက်ဳိးႀကီးတယ္၊ အာနိသင္ႀကီးတယ္၊ အၿမိဳက္နိဗၺာန္သို႕ သက္၀င္တယ္၊ အၿမိဳက္နိဗၺာန္လွ်င္ အဆံုးရိွတယ္။ ရဟန္းတို႕ … မရဏာႏုႆတိကို ပြားမ်ားအားထုတ္ၾက”လို႕ တိုက္တြန္းေတာ္မူတယ္။


ဗုဒၶဘာသာ၀င္ သူေတာ္စင္မ်ားဟာ အေကာင္းဆံုးဘ၀ႏွင့္ အေကာင္းဆံုး အခြင့္အေရးကို ရရိွေနၾကၿပီ။

အျမင္ၾကည္လင္ၾကတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားဟာ ဘ၀ကိစၥကို ေဆာင္ရြက္ၾကရာမွာ အျမတ္ဆံုးပန္းတိုင္ကို မ်က္ျခည္အျပတ္မခံဘဲ ယခုဘ၀လည္း ခ်မ္းသာ၊ ေနာင္ ဘ၀အဆက္ဆက္လည္း ခ်မ္းသာေစမယ့္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားကိုသာ လုပ္ေဆာင္ၾကပါတယ္။

တကယ္ခ်မ္းသာအစစ္အမွန္ဆိုတာက စ်ာန္ခ်မ္းသာ၊ မဂ္ဖိုလ္ခ်မ္းသာနဲ႕ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာတို႕သာ ျဖစ္ၾတယ္ဆိုကို ဗုဒၶဘာသာ၀င္ သူေတာ္စင္တို႕ သိနားလည္ၾကပါၿပီ။

အတုမရိွတဲ့ ျမတ္ဗုဒၶရဲ႕ သာသနာေတာ္ကို သဒၶါၾကည္ရႊင္တဲ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အျဖစ္ ဆံုေတြ႕ေနရတာ မဟာအခြင့္အေရးႀကီးပါပဲ။ သမထက်င့္စဥ္၊ ၀ိပႆနာက်င့္စဥ္တို႕က ေရကန္အသင္ၾကာအသင့္ ျဖစ္ေနၾကတယ္။

ေမတၱာဘာ၀နာ၊ ဗုဒၶါႏုႆတိ၊ အသုဘကမၼ႒ာန္းႏွင့္ မရဏာႏုႆတိတို႕ကို သြားရင္းလာရင္း ေနရင္းထိုင္ရင္း အျမဲတေစႏွလံုးသြင္း စီးျဖန္းႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းလုပ္ေဆာင္ၾကရေပမည္။

သမထအလုပ္ကေတာ့ ဘုရားသာသနာျပင္ပ အခ်ိန္အခါမွာလည္း လုပ္ေဆာင္ခြင့္ ရၾကပါတယ္။ ၀ိပႆနာအလုပ္ကိုေတာ့ ဘုရားသာသနာအတြင္းမွာသာ လုပ္ေဆာင္ခြင့္ရ ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၀ိပႆနာအလုပ္ကို အရုိးေၾကေၾက အေရခန္းခန္း ေနာက္မဆုတ္တမ္း တစ္လွမ္းၿပီး တစ္လွမ္း ေရွ႕တိုးကာ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းၾကရပါမည္။
အျမတ္ဆံုးပန္းတိုင္သို႕ လ်င္ျမန္ေစာစြာ ဆိုက္ေရာက္ႏိုင္ၾကပါေစ။

ေမတၱာျဖင့္
ေဒါက္တာမင္းတင္မြန္၏ ျမတ္ဘာ၀နာ မွ ေကာက္ႏႈတ္ေဖာ္ျပပါသည္။


သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႕ အဘိဓမၼာအခါေတာ္ေန႕တြင္ ဗုဒၶဘုရားရွင္အားတရားေတာ္ႏွင့္ပူေဇာ္အပ္ပါသည္။
နမတၳဳ ဗုဒၶါနံ နမတၳဳ ေဗာဓိယာ၊ နေမာ ၀ိမုတၱာနံ၊ နေမာ ၀ိမုတိၱယာ။
ဘုရားရွင္တို႕အားရိွခိုးပါ၏။
ကိေလသာတို႕မွလြတ္ေျမာက္ေတာ္မူၾကေသာ ဘုရားရွင္တို႕အား ရိွခိုးပါ၏။
ထိုဘုရားရွင္တို႕၏ ၀ိမုတၱိ ငါးပါး အား ရိွခိုးပါ၏။