ဗုဒၶသာသနာကို ညႇိဳးမွိန္ ကြယ္ေပ်ာက္ေစႏိုင္ေသာ အညစ္အေၾကမ်ားကို ပုဂံေခတ္ တႏၲရအႏြယ္၀င္ အရည္းႀကီးတို႕က ျမန္မာႏိုင္ငံ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားအတြက္ ထုႏွင့္ ထည္ႏွင့္ ထားခဲ့ၾကေပသည္။ ထိုအရည္းႀကီးတို႕၏ အေလ့အက်င့္မ်ားမွာ-
ထိမ္းျမားမဂၤလာျပဳအံ့ေသာ အမ်ဳိးသမီးတို႕၏ ပန္းဦးလႊတ္ျခင္းဟူေသာ အပူေဇာ္ကို ခံယူျခင္း၊ ျမင္းေမြးျခင္း၊ ျမင္းစီးျခင္း၊ လက္ေ၀ွ႕ သတ္ျခင္း၊စုန္းကေ၀အတတ္တို႔ကို ေလ့လာျခင္း၊ ေဗဒင္ေဟာျခင္း၊ ေဆးကုသျခင္း၊ နတ္ပူေဇာ္ပသျခင္း၊ ၀ိဇၨာမဟိဒၶိအတတ္ကို လိုက္စားျခင္း၊ သိုက္၊ တေဘာင္၊ စနည္း၊ ဘေ၀ါ၊ အတိတ္နိမိတ္တို႕ကို ယံုၾကည္လိုက္နာျခင္းတို႕ ျဖစ္ေပသည္။
ေဖာ္ျပပါ အေလ့အက်င့္မ်ားအနက္ ၀ိဇၨာမဟိဒၶိေခၚ ထြက္ရပ္လမ္းကို လိုက္ျခင္း၊ ေဗဒင္နကၡတ္ကို အေလးထားယံုၾကည္ျခင္း၊ နတ္ပူေဇာ္ပသျခင္းမ်ားကား ယခုအခ်ိန္ထိ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာ ရဟန္းရွင္လူတို႕၏ အားကိုးေလးစားမႈကို ရရွိတုန္းပင္ ရွိေသးသည္။ ထိုတြင္ ထြက္ရပ္၀ိဇၨာပညာအေၾကာင္းကို ဦးစြာတင္ျပရေပမည္။
အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ၄င္းပညာကို လူပုဂၢိဳလ္မ်ားထက္ ဘုရားသားေတာ္ ရဟန္းမ်ားက အမ်ားဆံုး လိုက္စားေနေသာေၾကာင့္ပါတည္း။
“သံသာရ၀႗ ဒုကၡေတာ ေမာစနတၳာယ” သံသရာတည္းဟူေသာ ၀ဋ္ဆင္းရဲမွ ထြက္ေျမာက္ပါရျခင္းအက်ဳိးငွာ ဟုဆို၍ ရဟန္းျပဳလာၾကေသာ သံဃာေတာ္တခ်ဳိ႕သည္ သံသရာ၀ဋ္ဆင္းရဲ၌ လည္သထက္ လည္ေစေသာ ၀ိဇၨာထြက္ရပ္လမ္းကို အဘယ္ေၾကာင့္ ဤမွ်ေလာက္ လိုက္စားေနၾကပါသနည္း။ ၀ိဇၨာထြက္ရပ္လမ္း၏ အျမင့္ဆံုးအက်ဳိးေက်းဇူးကား အဘယ္တို႕ပါ နည္း။ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာႏွင့္ မည္ကဲ့သို႕ေသာ ကြာျခားခ်က္မ်ား ရွိပါသနည္း။ ေဖာ္ျပပါေမးခြန္းတို႕၏ အေျဖမ်ားသည္ ေဖာ္ျပလတၱံ႕ေသာ ထြက္ရပ္လမ္း ၀ိဇၨာက်င့္စဥ္မ်ားကို သံုးသပ္ျပရင္းျဖင့္ ပါသြားပါလိမ့္မည္။
ပိုးေလာက္လန္းမ်ားသည္ ျခင္ေကာင္ျဖစ္ခါနီးေသာအခါ တစ္ေနရာတြင္ ၿငိမ္သက္စြာေနၾကရသည္။ ထိုအခါ ကိုယ္ေပၚတြင္ အေျမႇးပါးကေလးမ်ား ဖံုးအုပ္လာသည္။ အေျမႇးပါးကေလးမ်ား လံုလံုၿခံဳၿခံဳျဖစ္သည္ႏွင့္ပိုးေလာက္လန္းသည္ အရည္ဘ၀သို႕ ေျပာင္းလဲသြားရသည္။ အရည္ဘ၀မွ တစ္စတစ္စမာေက်ာၿပီး အေတာင္၊ ေျခ၊ လက္မ်ား ထြက္လာကာ ျခင္ေကာင္ဘ၀သို႕ ေရာက္ရွိပါေတာ့သည္။ ယင္တို႔လိပ္ျပာတို႔လည္း ထိုနည္း၄င္းပင္ျဖစ္သည္။ ဤကား အင္းဆက္ပိုးတို႔၏ ဗီဇလကၡဏာပင္ ျဖစ္သည္။
ထိုအင္းစက္ပိုးတို႔၏ ဗီဇလကၡဏာကိုၾကည့္၍ ဉာဏ္သြားေသာ လူတစ္ခ်ဳိ႕က လူသားမ်ားသည္လည္း ပိုးေလာက္လန္းလို ဖို၀င္ႏိုင္လွ်င္ ပိုးေလာက္လန္းမ်ားက ေကာင္းကင္ပ်ံႏိုင္ေသာ ျခင္၊ ယင္၊ လိပ္ျပာျဖစ္သကဲ့သို႕လူသားမ်ားသည္လည္း သိဒၶိေပါက္ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ႏိုင္သည္ ဟူေသာအေတြးကိုအစျပဳ၍ ဖို၀င္ေသာ ထြက္ရပ္
လမ္းအက်င့္သည္ စတင္ေပၚေပါက္ခဲ့ရေပသည္။ ရာဇ၀င္တြင္လည္း ဗ်တ္၀ိ၊ ဗ်တၱတို႕ မီးကင္စားေသာ လူသားသည္ ေဇာ္ဂ်ီဖို၀င္သားဟု ဆိုၾကသည္။
ဆင္ျဖဴရွင္ မင္းတရားလက္ထက္ သကၠရာဇ္ ၉၂၈ ခုႏွစ္၊ တေပါင္းလဆန္း ၅ ရက္၊ ေသာၾကာေန႕၊ ဟံသာ၀တီၿမိဳ႕၀န္းက်င္ကို က်ဳံးစတင္တူးရာက ေျမေအာင္းေဇာ္ဂ်ီကို ရခဲ့ဖူးသည္။ ဖို၀င္ျခင္းကလည္း အမ်ဳိးစံုရွိသည္။ ေျမေအာင္းတာရွိသလို အေျမႇးဖံုးျခင္း၊ ေရေႏြးပြက္ပြက္ဆူကို ခ်ဳိးျခင္း၊ မီးပံုတြင္းဆင္းျခင္းဟူ၍ အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိသည္။ ဖိုေအာင္းျခင္းမရွိဘဲ ျပဒါးကိုသိဒၶိသြင္းၿပီး ေအာင္ျမင္သြားေသာ ျပဒါး၀ိဇၨာ၊ သံကို သိဒၶိသြင္းၿပီး ေအာင္ျမင္သြားေသာ သံ၀ိဇၨာ၊ ေဆးစီရင္ၿပီး ေအာင္ျမင္သြားေသာ
ေဆး၀ိဇၨာ၊ အင္းခ် ေအာင္ျမင္သြားေသာ အင္း၀ိဇၨာ၊ မႏၲာန္ရြတ္ဆိုေအာင္ျမင္သြားေသာ မႏၲာန္၀ိဇၨာဟု ငါးမ်ဳိးရွိေသးသည္။
လယ္တီဆရာေတာ္၏ ၀ိဇၨာမဂၢဒီပနီက်မ္းတြင္ ေလာကီ၊ ေလာကုတၱရာေရာ၍ ငါးမ်ဳိးသီးသန္႕ ျပထားပါေသးသည္။ ယင္းတို႕မွာ -
ေဗဒင္ေလးမ်ဳိးတတ္ေသာ ေဗဒ၀ိဇၨာ လကၡဏာက်မ္း၊ နိမိတ္က်မ္း၊ ဂါထာ၊ မႏၲရား၊ ေဆး၀ါး အမ်ဳိးမ်ဳိးတတ္ေသာ မႏၲ၀ိဇၨာ ျပဒါး၊ သံ၊ ေဆး၊ အင္း၊ မႏၲာန္အမ်ဳိးမ်ဳိး သိဒၶိေပါက္ေသာ ဂႏၶာရီ၀ိဇၨာ ေလာကီစ်ာန္မ်ား ရရွိေသာ ေလာကီယ၀ိဇၨာ အရိယာအျဖစ္သို႕ေရာက္သြားေသာ အရိယာ၀ိဇၨာ တို႕ျဖစ္သည္။
ထြက္ရပ္လမ္းလိုက္ေသာ ပုဂၢိဳလ္တို႕ထင္သလို ထြက္ရပ္လမ္းေအာင္ျမင္သြားတိုင္းလည္း စိတ္ခ်မ္းသာၾကရသည္ မဟုတ္ေပ။ သူ႕ထက္သူ လူစြမ္းေကာင္းဟူေသာ စကားအတိုင္း မိမိထက္သာေသာသူမ်ား၏ အခိုင္းအေစကို ခံၾကရေပသည္။
“ ငါတုိ႕ကို အားမက်ၾကနဲ႕၊ သူမ်ားကိုကယ္တင္တာ အရိယာအျဖစ္နဲ႕ နိဗၺာန္၀င္ရမယ္ထင္ၿပီး ဂႏၶာရီလမ္းလိုက္ခဲ့မိတာ မွားကုန္ၿပီ။ ထားရာေန၊ ေစရာသြား၊ ခိုင္းတာလုပ္၊ ခုေတာ့ သူတို႕ခိုင္းတာလုပ္ေနရတယ္။ မိမိထက္ႀကီးေသာ တန္ခိုးရွင္ႀကီးမ်ား ခုိင္းတာလုပ္ေနရတယ္၊ မင္းတို႕မမွားၾကေလနဲ႕”
ဤကားစိတ္ႏွလံုးျဖဴစင္ေသာ ထြက္ရပ္ေပါက္ ၀ိဇၨာဓိုရ္ႀကီးမ်ားက ထြက္ရပ္ေပါက္ လမ္းမွားကို လိုက္မိေနၾကရွာေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားအား သတိေပးစကားေျပာၾကားခ်က္ အခ်ဳိ႕ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ စိတ္ႏွလံုးျဖဴစင္ေသာ ထြက္ရပ္ေပါက္ ၀ိဇၨာဓိုရ္ႀကီးမ်ားဟု ဆိုထားရာ စိတ္ႏွလံုးမျဖဴစင္ေသာ ထြက္ရပ္ေပါက္ ၀ိဇၨာဓိုရ္ႀကီးမ်ား ရွိေနေသးသလားဟု ေမးလာပါက ရွိေနသည္ဟုေျဖရပါမည္။
ရွိပံုကို ကိုယ္တိုင္က်င့္ႀကံ အားထုတ္ၿပီးမွ အရိယာ၀ိဇၨာ မဂၢဒီပနီက်မ္းကို ေရးသားေတာ္မူေသာ သိမ္ေတာ္ႀကီးေတာရဆရာေတာ္ႀကီးက ေအာက္ပါအတိုင္း ေရးသား သတိေပးေတာ္မူခဲ့ပါသည္။
ေလာကီ၀ိဇၨဓိုရ္ႀကီးမ်ားသည္ သူတို႔၏ ႐ုပ္ေျပာင္း႐ုပ္လြဲ တန္ခိုးအမ်ဳိးမ်ဳိးျပ၍ နဂါးကို ဂဠဳန္သုတ္သကဲ့သို႕ အံုျပဳတ္ေအာင္ စုပ္ယူေနၾကသည္။ အရိယာ၀ိဇၨာအစစ္ မျဖစ္ၾကေသးသည့္အတြက္ စိတၱ၀ိပလႅာသ ဖံုးအုပ္ေနၾကေသာေၾကာင့္ ခံေနၾကရေပသည္။ သို႕အတြက္ အရိယာ၀ိဇၨာအစစ္ ေသာတပန္စသည္ျဖစ္ေအာင္ အား
ထုတ္ၾကကုန္ သူေတာ္ေကာင္းအေပါင္းတို႕။
၀ိပႆနာတရား အားထုတ္ေနၾကေသာပုဂၢိဳလ္မ်ား မဂၢင္လမ္းမွ လြဲသြားေအာင ္နိမိတ္ပံုံအမ်ဳိးမ်ဳိးျပ၍ ဖ်က္ဆီးေနၾကျခင္းကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္သည္။ ဤသတိေပးစကားကို လက္ေတြ႕ တရားအားထုတ္ေနၾကေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားက ပို၍ သေဘာေပါက္ႏိုင္ပါသည္။ တစ္ခါက ကမာရြတ္မွ ေယာဂီအမ်ဳိးသမီးႀကီးတစ္ဦး ၀ိပႆနာတရားကုိ ထိထိေရာက္ေရာက္ အားထုတ္လ်က္ရွိစဥ္ တစ္ရက္တြင္ တရားထိုင္ရင္း
ေက်ာင္းကန္ဘုရားမ်ဳိးစံု အာ႐ံုထဲထင္လာသည္။ ေက်ာင္းကန္ဘုရားပံုမ်ား ထင္ၿပီးေနာက္ ၀တ္ျဖဴစင္ၾကယ္တစ္ဦး ေပၚလာကာ ေက်ာင္းကန္ဘုရားျပဳျပင္ေသာ သာသနာျပဳအလုပ္ကို ဦးေဆာင္လုပ္ရန္ မိမိကလည္း ကူညီမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုကာ ေပ်ာက္ကြယ္သြားခဲ့ေလသည္။ ထိုအခါ ေယာဂီအမ်ဳိးသမီးႀကီးမွာ မိမိကုိယ္ကို တကယ့္သာသနာျပဳပုဂၢိဳလ္ႀကီးအျဖစ္ အထင္ႀကီးသြားၿပီး ၀ိပႆနာကို ဆက္မလုပ္ေတာ့ဘဲ မယ္ေတာ္ႀကီးအမည္ခံကာ ဘုရားတည္ေက်ာင္းေဆာက္ရင္း ဘ၀ကိုေပ်ာ္ေမြ႕ ေနေလေတာ့သည္။
ဘုရားတည္၊ ေက်ာင္းေဆာက္အလုပ္ကေရာ ကုသိုလ္အလုပ္ မဟုတ္ဘူးလားဟုဆိုပါက ဟုတ္ပါသည္။ သို႕ေသာ္ ဘုရားတည္ေက်ာင္းေဆာက္ေသာ ဒါနကုသိုလ္သည္ သာသနာပမွာလည္း ရႏိုင္ေသာ သာမာန္ကုသိုလ္မ်ဳိးသာျဖစ္သည္။
၀ိပႆနာတရား အားထုတ္၍ရရွိေသာ မဂ္ကုသိုလ္သည္ကား ဘုရားရွင္၏ သာသနာတြင္းမွသာ ရႏိုင္ေသာျမင့္ျမတ္ခဲယဥ္းလွသည့္ သေဘာမ်ဳိးျဖစ္သည္။
ေရႊႏွင့္တူေသာ မဂ္ကုသိုလ္ရရွိမည့္လမ္းမွ ေၾကးႏွင့္တူေသာ ဒါနကုသိုလ္ကို လမ္းလႊဲေပးလိုက္ျခင္းသာျဖစ္သည္။ စာေရးသူ၏ မိခင္ႀကီးတရားထိုင္ေနစဥ္ တစ္ခါကလည္း ဘုရားစင္ေပၚမွ ကန္ေတာ့ပြဲေပၚတြင္ ၀တ္ျဖဴစင္ၾကယ္တစ္ဦး ေပၚလာခဲ့သည္။ ဘုရားကိုကပ္လွဴေသာ ကန္ေတာ့ပြဲကို သူတို႕အား လွဴထားသည္အထင္ႏွင့္ ေပၚလာျခင္း ျဖစ္သည္။ တရားနာ၊ တရားထိုင္ ရင့္ေနၿပီျဖစ္ေသာ မိခင္ႀကီးက ထိုပုဂၢိဳလ္စကားအေျပာကိုပင္ မေစာင့္ေတာ့ဘဲအာ႐ံုကို ေဖ်ာက္ပစ္လိုက္ပါသည္။
လက္မခံမွန္းသိသျဖင့္ ေနာက္ထပ္ေပၚမလာေတာ့ေၾကာင္း စာေရးသူအား ေလွ်ာက္ထားဖူးပါသည္။ သိမ္ေတာင္ဆည္ႀကီး ေတာရဆရာေတာ္ မိန္႕ေတာ္မူသကဲ့သို႕ပင္ ေသာတပန္ မျဖစ္ေသးသေရႊ႕ သာသနာဖ်က္ဆီးလိုသူ ပုဂၢိဳလ္မ်ဳိးစံုတို႕၏ ျဖားေယာင္း ေသြးေဆာင္ လွည့္ပတ္ျခင္းကို ခံေနၾကဦးမည္သာ ျဖစ္သည္။ သို႕အတြက္ ယခုလို ၀ိမုတၱိယုဂေခတ္ႀကီးတြင္ မိမိကသာ လိုလိုခ်င္ခ်င္ႏွင့္ တကယ္အားထုတ္ဖို႔ လိုပါသည္။ တရားမွန္၊ ဆရာမွန္မ်ားမ်ားစြာ ေပၚထြန္းေနေလၿပီ။
ဗုဒၶ၏ သဗၺညဳတဉာဏ္ေတာ္ကို ယံုၾကည္ေသာသူမွန္သမွ်ကို ယခုဘ၀၌ပင္ မဂ္ဖိုလ္ကို မရရေအာင္အားထုတ္သင့္ေၾကာင္း ေတာင္ေလးလံုး ဆရာေတာ္ဦးေမဓာဝီက ယခုကဲ့သို႕ ဥပမာေပးေတာ္မူခဲ့ပါသည္။
ယခုဘ၀ထဲ၌ မဂ္ဖိုလ္ရမည္ မရမည္ကို သံသယရွိခဲ့လွ်င္ ဆရာမျပ၍လည္းေကာင္း၊ နည္းမရ၍လည္းေကာင္း ျဖစ္မည္။ ဆရာျပ၍ နည္းရလ်က္ပင္ ယခုဘ၀တြင္ မဂ္ဖိုရမည္ေလာ၊ မရမည္ေလာ သံသယရွိခဲ့လွ်င္ ျမတ္စြာဘုရား၏ သဗၺညဳတ ဉာဏ္ေတာ္ကို မယံုေသာသူဟု မွတ္ရမည္။ အက်င့္ညစ္လွ်င္ သံသရာ၌ နစ္ၿမဲျဖစ္သည္။
သံေ၀ဂမိမိ၊ သတိရရျဖင့္ယခုဘ၀၌ပင္ မဂ္ဖိုလ္ၿပီးေျမာက္ နိဗၺာန္သို႕ေရာက္ေအာင္ လံု႕လျပဳသင့္သည္။ သတိႏွင့္မကြာ ပညာႏွင့္တကြ ကိုယ္က်ဳိးရွိေအာင္ အစဥ္ထာ၀ ရက်င့္ၾကံသင့္သည္။
ေတာင္ေလးလံုးဆရာေတာ္ႀကီး တိုက္တြန္းသကဲ့သို႕ ပိပႆနာတရားကို ႀကိဳးစား အားထုတ္ေနမည္ဆိုလွ်င္ ေကာင္းက်ဳိးအနႏၲသာ ရစရာရွိပါသည္။ အက်ဳိးယုတ္စရာမရွိေပ။ သီလကၡန္ အ႒ကထာ ၁၇၁၊ ၁၇၂ ၌ ႀကိဳးႀကိဳးစားစား တရားအားထုတ္ၾကေသာသူမ်ားသည္ -
၁။ ပထမအရြယ္၌ တရားရႏိုင္သည္။
၂။ ပထမအရြယ္၌မရလွ်င္ ဒုတိယအရြယ္၌ ရႏိုင္သည္။
၃။ ဒုတိယအရြယ္၌မရေသးလွ်င္ ေသခါနီးအခါ၌ တရားထူးရႏိုင္သည္။
၄။ ေသသည္အထိ တရားထူးမရလွ်င္ နတ္ျပည္ေရာက္က ရႏိုင္သည္။
၅။ နတ္ျပည္ေရာက္မွ တရားမရဘဲ ဘုရားမပြင့္ေသာအခါ၌ လူျဖစ္ခဲ့လွ်င္ ပေစၥကဗုဒၶါ ျဖစ္ရသည္။
၆။ ပေစၥကဗုဒၶါမျဖစ္ခဲ့လွ်င္ ပြင့္ေတာ္မူလတံ့ေသာ ဘုရားရွင္တို႕၏ မ်က္ေမွာက္မွာပင္ ဗာဒိယဒါ႐ုစိရိယရဟန္းကဲ့သို႕လွ်င္ျမန္စြာ အရဟတၱဖိုလ္ကိုရေသာ ခိပၸဘိညရဟႏၲာျဖစ္ရသည္။
ဟု တိတိက်က် ဖြင့္ျပထားရာ မိမိကိုယ္တိုင္ကသာ ႀကိဳးႀကိဳးစားစား အားထုတ္ျဖစ္ဖို႕လိုပါသည္။ အားထုတ္၍ ေသာတပန္တည္ၿပီ ဆိုလွ်င္ကား မည္သို႕ေသာ တန္ခိုးရွင္၏ လွည့္ပတ္ျဖားေယာင္းမႈကိုမွ ခံရလိမ့္မည္ မဟုတ္ေပ။
အရွင္ဇဝန
(မ်က္ရည္မက်ခင္သိေစခ်င္ မွ)