'ကံဆုိတာဘာလဲ'
=========
“ကမၼ” ဟူေသာ ပါဠိစကားကို ျမန္မာလုိ “ကံ”ဟုေခၚ၏။ ထုိ “ကံ” ဟူေသာ စကားကို တစ္မ်ိဳးထပ္၍ ျမန္မာျပန္လွ်င္ “အမူ”ဟု ေခၚျပန္သည္။ ထိုအမူကား ကိုယ္မူ၊ ႏူတ္မူ၊ စိတ္မူ အားျဖင့္ ၃-မ်ိဳး ကြဲျပား၏။ “ကိုယ္မူ”ဟူသည္ လက္ ေျခ စေသာ ကုိယ္အဂၤါျဖင့္ ျပဳရေသာ လုပ္ငန္းကိစၥစုတည္း။ ဥပမာ - “သူ႔အသက္ကို ကိုယ္တုိင္သတ္ျခင္း၊ အလွဴဒါနကို ကိုယ္တုိင္လွဴျခင္း ”စသည္တည္း။
“ႏူတ္မူ”ဟူသည္ ႏူတ္ျဖင့္ ေျပာဆိုျပဳလုပ္ရေသာ ကိစၥတည္း။ ဥပမာ - “ဟုိ အေကာင္သတ္လုိက္၊ ဆြမ္းေလာင္းလုိက္ပါ” စသည္ျဖင့္ ေစခိုင္းတုိက္တြန္းမူ၊ လိမ္လည္မူ၊ တရားေဟာေျပာမူ စသည္တည္း။
“စိတ္မူ”ဟူသည္ ကိုယ္လည္းမလုပ္၊ ႏူတ္လည္း မပါ၊ စိတ္ထဲ၌သာ စဥ္းစားၾကံစည္ စိတ္ကူးမူတည္း။ ဥပမာ - “ဟိုလူ႔ပစၥည္းေတြဟာ ငါ့ပစၥည္းေတြျဖစ္လွ်င္ သိပ္ေကာင္းမွာပဲ”စသည္ျဖင့္ မေကာင္းၾကံျခင္း၊ သူတစ္ပါးကို သနားၾကင္နာျခင္း၊ ခ်မ္းသာေစလိုျခင္း။ ဘာ၀နာ ကမၼ႒ာန္း စီးျဖန္းပြားမ်ားျခင္း စသည္မ်ားတည္း။
"အမူသည္ကုိရွာဖြယ္"
ထုိ ကိုယ္မူ၊ ႏူတ္မူ၊ စိတ္မူမ်ားသည္ စိတ္ကို မလူံ႕ေဆာ္ရဘဲ ဘာသိဘာသာ ျဖစ္ေနသည္ မဟုတ္။ သူ႔အသက္ကို သတ္ရာ၌ လက္က ဓားကိုကိုင္မိေအာင္၊ ထိုဓားကို လူတစ္ေယာက္အေပၚသို႔ ေရာက္ေအာင္ ျပဳလုပ္နုိင္ေသာ အမူသည္ လက္သည္တရားကား ရွိရေသးသည္။ ႏူတ္ျဖင့္ေျပာရာ၌လည္း စကားသံ တစ္လံုးခ်င္း ေပၚလာေအာင္ ျပဳလုပ္ႏုိင္ေသာ အမူသည္ လက္သည္တရားရွိသည္။
အိပ္ေပ်ာ္ေနတုန္းအါ စိတ္ေတြ မ်ားစြာျဖစ္ေနေသာ္လည္း မည္သည့္ စိတ္အမူမွ် မျဖစ္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကိုယ္မူ၊ ႏူတ္မူ၊ စိတ္မူတုိ႔၌ ပကတိစိတ္မွ ထူးျခား၍ သတၱိထက္ေသာ တရားတစ္မ်ိဳး ရွိေပလိမ့္မည္။
ေလာက၌ အမူ တစ္စံုတစ္ရာေပၚလွ်င္ လက္သည္ရွာရသကဲ့သို႔ ထို႔အတူ ဤ ကိုယ္မူ၊ ႏူတ္မူ၊ စိတ္မူမ်ားကို ျဖစ္ေပၚေအာင္ ျပဳလုပ္ႏုိင္ေသာ အမူသည္ လက္သည္တရားကုိိ ရွာသင့္ေပသည္။
"ေစတနာသည္ အမူသည္ ေစတနာသည္ ကံ"
ထုိ ကိုယ္မူ၊ ႏူတ္မူ၊ စိတ္မူမ်ား ျဖစ္ေအာင္ လူံ႕ေဆာ္ေပးေသာ တရားကား အတြင္းသႏၱာန္၌ ျဖစ္ေနေသာ စိတ္ေစတသိက္ အထဲမွာပင္ ဗ်ာပါရ လြန္ကဲေသာ ေစတနာ ေစတသိက္တည္း။
ထို႔ေၾကာင့္ ေစတနာ ေစတသိက္သည္ ထုိ ကိုယ္မူ၊ ႏူတ္မူ၊ စိတ္မူတုိ႔ျဖစ္ေအာင္ လူံ႔ေဆာ္တတ္ေသာ အမူသည္ လက္သည္ တရားတည္း။ ထုိအမူ “ကံ” မ်ားကို အထေျမာက္ေအာင္ ဖန္တီးတတ္ေသာေၾကာင့္ (အက်ိဳးအမူ၏ ကံဟူေသာ နာမည္ကို အေၾကာင္းရင္ ေစတနာအေပၚမွာ တင္စား၍) ေစတနာ ေစတသိက္ကိုပင္ “ကံတရား”ဟု ေခၚရသည္။
"မထင္မရွားျဖစ္ေသာ စိတ္မ်ား"
မိမိစိတ္ျဖစ္ပံုကို မိမိကုိယ္တုိင္ စဥ္းစား ၾကည့္ေသာအခါ တခ်ိဳ႕စိတ္၏ ျဖစ္ပံုသည္ ထင္ရွား၏။ တခ်ိဳ႕စိတ္၏ ျဖစ္ပံုကား မထင္ရွား။ အိပ္ေပ်ာ္ေနေသာအခါ၌ စိတ္အစဥ္သည္ ျဖစ္ျမဲျဖစ္ေန၏။ သို႔ေသာ္ ျဖစ္ပံုကား မထင္ရွားေခ်။
ႏုိးေသာအခါမွာလည္း အမွတ္တမဲ့ ျမင္ရ၊ ၾကားရ၊ နံရ၊ ထိရေသာအခါ စိတ္ျဖစ္ပံု မထင္ရွား။
စိတ္ျဖင့္ ေတြးမိေတြးရာကို ေတြး၍ ေငးမိေငးရာကို ေငးေနေသာအခါလည္း စိတ္ျဖစ္ပံု မထင္ရွား။
ထုိသို႔ မထင္ရွားေသာအခါ ကုသိုလ္ေဇာ အကုသိုလ္ေဇာ စိတ္ေစတနာေတြ ျဖစ္ေပၚေနေသာ္လည္း ထိုေဇာေစတနာမ်ားေၾကာင့္ မည္သည့္ ကံတစ္ခုမွ် အထမေျမာက္ဘဲ အမွတ္တမဲ့ မသိမသာျဖစ္ေသာ ေဇာေစတနာမ်ားလည္း တစ္ေန႔အဖို႔မွာ ေတာ္ေတာ္မ်ားစြာ ျဖစ္ၾကသည္။
မဟာဂႏၶာရံု