ဗုဒၶဘုရား ျဖစ္ပြင့္ေတာ္မူခဲ့ကာ ဗုဒၶရတနာျမတ္ႀကီး ထင္ရွားပြင့္ေတာ္မူၿပီးတဲ့ေနာက္ ဓမၼရတနာျမတ္ႀကီး ႏွင့္ သံဃာရတနာျမတ္ႀကီး တို႕ဟာလည္း တစ္ဆက္တည္း ေပၚေပါက္လာတဲ့အခါ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ သူေတာ္စင္မ်ားဟာ…
ဗုဒၶံ = သံုးေလာကထြတ္ထား သဗၺညဳျမတ္စြာဘုရားကိုလည္းေကာင္း၊
ဓမၼံ = မဂ္ေလးတန္ ဖိုလ္ေလးတန္ နိဗၺာန္ပရိယတ္ ဆယ္ပါးေသာတရားေတာ္ျမတ္ကိုလည္းေကာင္း၊
သံဃံ = အရိယာႏြယ္၀င္ သံဃာေတာ္အရွင္ျမတ္တို႕ကိုလည္းေကာင္း၊
ရိုေသ၀ပ္တြား ဆည္းကပ္အားထားကိုးကြယ္ၾကရပါေတာ့တယ္။
အဲဒီလို ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ ရတနာျမတ္သံုးပါးတို႕အား ကိုးကြယ္အားထား ဆည္းကပ္ျခင္းကို သရဏဂံုေဆာက္တည္ျခင္း လို႕ ေခၚပါတယ္။
ဗုဒၶဘာသာ၀င္တိုင္း သရဏဂံု ကို ယံုၾကည္ေလးစားအားထားၿပီး ေဆာက္တည္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
သရဏဂံုေဆာက္တည္တယ္ဆိုတာကေတာ့…
ဗုဒၶံ သရဏံ ဂစ ၦာမိ ။ ဓမၼံ သရဏံ ဂစ ၦာမိ ။ သံဃံ သရဏံ ဂစ ၦာမိ ။
ဗုဒၶံ၊ ျမတ္စြာဘုရားကို။ သရဏံ၊ ကိုးကြယ္ရာဟူ၍။ ဂစ ၦာမိ၊ ဆည္းကပ္ပါ၏။ သိမွတ္ပါ၏။
ဓမၼံ၊ တရားေတာ္ျမတ္ကို။ သရဏံ၊ ကိုးကြယ္ရာဟူ၍။ ဂစ ၦာမိ၊ ဆည္းကပ္ပါ၏။ သိမွတ္ပါ၏။
သံဃံ၊ သံဃာေတာ္ အရွင္ျမတ္ကို၊ သရဏံ၊ ကိုးကြယ္ရာဟူ၍။ ဂစ ၦာမိ၊ ဆည္းကပ္ပါ၏။ သိမွတ္ပါ၏။
လို႕ ၃ႀကိမ္ ၃ခါ ဆိုရျခင္းပါပဲ။
သရဏံဂံုေဆာက္တည္တဲ့ေနရာမွာ (၁) ေဆြမ်ဳိးအမွတ္နဲ႕ ရိွခိုးတာ ကိုးကြယ္တာ၊ (၂) ေဘးရန္ေၾကာက္လို႕ ရိွခိုးတာ ကိုးကြယ္တာ၊ (၃) ေက်းဇူးတင္ရိွတဲ့ဆရာအမွတ္ႏွင့္ ရိွခုိးတာ ကိုးကြယ္တာေတြဟာ သရဏဂံု အစစ္ မဟုတ္ပါဘူး။ (၄) ျမတ္ေသာအလွဴကို ခံယူထိုက္ေသာ ပုဂၢိဳလ္အေနျဖင့္ ႏွလံုးသြင္းၿပီး ရိွခိုးတာ ကိုးကြယ္တာ သာလွ်င္ သရဏဂံုအစစ္လို႕ ဆိုရပါတယ္။
သရဏဂံုဆိုတာ သရဏဂမန ဆိုတဲ့ ပါဠိမွလာရိွတဲ့စကားျဖစ္ၿပီး ( သရဏ - ကိုးကြယ္ရာဟူ၍ ဂမန - အသိအမွတ္ျပဳ၍ ဆည္းကပ္ျခင္း ) ကိုးကြယ္ရာအေနႏွင့္ ဆည္းကပ္ျခငး္ေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ စိတၱဳပၸါဒ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘုရားစတဲ့ ရတနာသံုးပါးရဲ႕ဂုဏ္ကို အာရံုထားၿပီး ကိေလသာကိုခြာတဲ့ အေနႏွင့္ ပုထုဇဥ္တို႕ ေဆာက္တည္ၾက တဲ့ သရဏဂံုဟာ ေလာကီသရဏဂံု ျဖစ္ပါတယ္။ သစၥာေလးပါးကို သိျမင္ၾကၿပီးတဲ့ အရိယာမ်ားအဖို႕ မဂ္ရဲ႕ခဏမွာ သရဏဂံုသိုေရာက္ရိွၿပီး ကိေလသာမရိွ၊ နိဗၺာန္ဆိုတဲ့ အာရံုသာရိွၿပီး အလံုးစံုေသာ ရတနာ သံုးပါး၌သာ အလိုရိွျခင္းကိစၥရိွတဲ့ သရဏဂံုဟာ ေလာကုတၱရာသရဏဂံု ျဖစ္ပါတယ္။
သရဏဂံုယူပံု ၄ မ်ဳိးရိွပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့…
၁။ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ ဆိုတဲ့ ရတနာသံုးပါးအား သဒၶါယံုၾကည္စိတ္ျဖင့္ မိမိကိုယ္ခႏၶာကို အပ္ႏွံျခင္း။ ( အတၱသႏၷိယ်ာတန သရဏဂံု )
၂။ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ ရတနာသံုးပါးကို မီွခိုအားထားျခင္း။ ( တပၸရာယန သရဏဂံု )
၃။ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ ရတနာသံုးပါးရဲ႕ တပည့္အျဖစ္ ခံယူျခင္း။ ( သိႆဘာ၀ူပဂမန သရဏဂံု )
၄။ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ ရတနာသံုးပါးကို ရိုေသစြာရိွခိုးျခင္း။ ( ပဏိပါတန သရဏဂံု ) ဆိုတဲ့ (၄) မ်ဳိးအနက္ တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးကို ျပဳလုပ္ရင္ ျပဳလုပ္သူဟာ သရဏဂံုတည္တယ္လို႕ မွတ္ယူရပါတယ္။
ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ ရတနာသံုးပါးအား ထက္သန္ေသာ သဒၶါ ယံုၾကည္စိတ္ျဖင့္ မိမိခႏၶာကိုယ္ကို လွဴဒါန္းအပ္ႏွင္းျခင္းဟာ အင္မတန္အက်ဳိးမ်ားတဲ့ ေကာင္းမႈအလွဴႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။
ေလာကမွာ လူတိုင္း လူတိုင္းဟာ မိမိခႏၶာကိုယ္ကို အခ်စ္ဆံုး ျဖစ္ၾကပါတယ္။
“အတၱ သမံ ေပမံ နတၳိ၊ မိမိကုိယ္ထက္ ခ်စ္တာမရိွဘူး” လို႕ ဆိုထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေလာကမွာ အျမတ္ဆံုးျဖစ္တဲ့ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ ရတနာျမတ္သံုးပါးတို႕အား ေလာကမွာ အခ်စ္ဆံုးျဖစ္တဲ့ မိမိခႏၶာကိုယ္ကို လွဴဒါန္းအပ္ႏွံျခင္းဟာ အင္မတန္ထူးျခားၿပီး အက်ဳိးမ်ားလွတဲ့ ေကာင္းမႈအလွဴႀကီး ျဖစ္ပါေတာ့တယ္။
အတၱာနံ နိယ်ာေတတြာ ဒိႏၷတၱာ၊ သရဏဂမနံ မဟပၹလတရႏၱိ ၀ုတၱံ။ ရယ္လို႕ အဂၤုတၱိရ္ပါဠိေတာ္မွာ ဆိုထားပါတယ္။
အဓိပၸါယ္ကေတာ့ အတၱာနံ၊ မိမိခႏၶာကိုယ္ကို။ နိယ်ာေတတြာ၊ အပ္ႏွင္းၿပီး၍။ ဒိႏၷတၱာ၊ ေပးလွဴဒါန္းအပ္သည္၏ အျဖစ္ေၾကာင့္။ ဣဒံသရဏဂမနံ၊ ဤ သရဏဂံု ခံယူေဆာက္တည္မႈသည္။ မဟပၹလတရႏိ ၱ၊ အလြန္အက်ဳိးႀကီးျမတ္၏ ဟု။ ၀ုတၱံ၊ ေဟာေတာ္မူအပ္၏။ တဲ့…
ဆိုလိုတာကေတာ့…
“ရတနာသံုးပါးအား မိမိခႏၶာကိုယ္ကို လွဴဒါန္းအပ္ႏွင့္၍ သရဏဂံုေဆာက္တည္ျခင္းဟာ အင္မတန္ အက်ဳိးႀကီးမားလွပါတယ္” လို႕ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားရွင္က သရဏဂံုတည္ရျခင္းရဲ႕အက်ဳိးကို ဤကဲ့သို႕ ေဟာၾကားေတာ္မူပါတယ္။
ဧတံ ေခါ သရဏံ ေခမံ၊ ဧတံ သရဏ မုတၱမံ။
ဧတံ သရဏမာဂမၼ၊ သဗၺဒုကၡာ ပမုစၥေရ။ ။
ဧတံ၊ ဘုရား တရား သံဃာအားဟု သံုးပါးအစံု ျမတ္သရဏဂံုသည္။ ေခါ၊ စင္စစ္ဧကန္ မေသြမွန္သျဖင့္။ ေခမံ၊ ဒုကၡခပ္သိမ္း အကုန္ၿငိမ္းေစႏိုင္ေသာ။ သရဏံ၊ ကိုးကြယ္ပုန္းေအာင္း လဲေလ်ာင္းဖြယ္ရာ ျမတ္ရတနာသည္။ ေဟာတိ၊ မုခ်ပံုေသ ျဖစ္ေပေတာ့၏။ ဧတံ၊ ဤဘုရား တရား သံဃာအားဟု သံုးပါးအစံု ျမတ္သရဏဂံုသည္။ ဥတၱမံ၊ ၿပိဳင္လာတိုင္းရႈံုး အျမတ္ဆံုးျဖစ္ေသာ။ သရဏံ၊ ကိုးကြယ္ပုန္းေအာင္း လဲေလ်ာင္းဖြယ္ရာ ျမတ္ရတနာသည္။ ေဟာတိ၊ မုခ်ပံုေသ ျဖစ္ေပေတာ့၏။ ဧတံသရဏံ၊ ဤသို႕ရတနာသံုးပါး အားထားမျပတ္ ဆည္းကပ္ကိုးကြယ္ျခင္းကို။ အာဂမၼ၊ အေၾကာင္းတစ္ခု အစြဲျပဳ၍။ သဗၺဒုကၡာ၊ အပါယ္ေဘးႏွင့္ အိုေဘးတစ္ျဖာ နာေဘးတစ္ေထြ ေသေဘးတစ္မ်ဳိး ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါး မ်ားျပားဒုကၡဟူသမွ်မွ။ ပမုစၥေရ၊ ကင္းစင္လြတ္ေျမာက္ ေဘးေတြေပ်ာက္၍ နိဗၺာန္သို႕တိုင္ ဆိုက္ေရာက္ႏိုင္ၾကေလကုန္ရာသတည္း။
သရဏဂံု ဆိုတဲ့ စကားအဓိပၸာယ္ကေတာ့ “ ဟိ ံ သတီတိသရဏံ ” လို႕ ေဟာေတာ္မူခ်က္အရ ဖိစီးႏိွပ္စက္ ဖ်က္ဆီးတတ္တဲ့အတြက္ သရဏဂံုလို႕ ေခၚျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဘာကို ဖိစီးႏိွပ္စက္ ဖ်က္ဆီးပါသလဲ လို႕ ဆိုေတာ့ ေဘးရန္တို႕ ေၾကာက္ရြံထိတ္လန္႕ျခင္းတို႕ ကိုယ္ဆင္းရဲ စိတ္ဆင္းရဲျခင္းတို႕ အပါယ္ေလးပါး သို႕ လားေရာက္ျခင္းတို႕ကို ဖ်က္ဆီးတတ္တဲ့အတြက္ သရဏဂံု လို႕ ေခၚရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
သရဏဂံုတည္သူရဲ႕အေပၚမွာ က်ေရာက္ဆဲ က်ေရာက္လတၱံျဖစ္တဲ့ ေဘးအမ်ဳိးမ်ဳိးေတြကို မက်ေရာက္ေအာင္ ကာကြယ္ဖ်က္ဆီး ေပးတတ္တဲ့သေဘာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ သရဏဂံု လို႕ ေခၚေ၀ၚ သံုးႏႈန္းျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ ရတနာသံုးပါးကို ကိုးကြယ္သူတို႕ဟာ အျမတ္ဆံုးကို ကိုးကြယ္သူမ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္။ အျမတ္ဆံုးကို ကိုးကြယ္သူတို႕ဟာ အျမတ္ဆံုးေသာ အက်ဳိးကို ရရိွၾကေပတယ္ လို႕ ဣတိ၀ုတ္အဂၢပသာဒသုတ္ မွာ ဆိုထားပါတယ္။
အမွတ္စင္စစ္ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ ရတနာျမတ္သံုးပါးဟာ လူသတၱ၀ါမ်ား ဆင္းရဲဖို႕အတြက္ ျဖစ္ေပၚလာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ လူသတၱ၀ါအမ်ား ဆင္းရဲဒုကၡ အမ်ဳိးမ်ဳိးတို႕မွ လြတ္ကင္းခ်မ္းသာေစဖို႕အတြက္ ျဖစ္ေပၚလာရျခင္း သာ ျဖစ္ပါတယ္။
သတၱ၀ါအမ်ားဟာ ခ်မ္းသာခ်င္ၾကလို႕ ခ်မ္းသာေအာင္ အမ်ဳိးမ်ဳိးလုပ္ၾကေပမယ့္လို႕ အမွန္စင္စစ္ မခ်မ္းသာၾကရွာပါဘူး။ ေလာဘမီး၊ ေဒါသမီး၊ ေမာဟမီးေတြက တဟုန္းဟုန္းေတာက္ေလာင္ေနၾကၿပီး ကိေလသာ ေၾကးေညာ္ေတြနဲ႕ အထပ္ထပ္ညစ္ေပကာ ဒုကၡေတာႀကီးထဲမွာ တ၀ဲလည္လည္ ျဖစ္ေနၾကရရွာပါေတာ့တယ္။
အဲဒီလို ဒုကၡေတာႀကီးထဲမွာ တ၀ဲလည္လည္ျဖစ္ေနၾကရာမွ ရုန္းကန္ထြက္ေျမာက္ႏိုင္ေအာင္ ေလာကီ ေလာကုတၱရာ အက်ဳိးစီးပြားေတြ ရရိွႏိုင္ေအာင္ ျဖစ္ပြင့္ေတာ္မူလာၿပီး လမ္းမွန္ကမ္းမွန္ညႊန္ျပ ကယ္တင္ေပးႏိုင္သူဟာ ဗုဒၶျမတ္စြာမွတစ္ပါး အျခားမရိွပါဘူး၊ သတၱ၀ါအမ်ားကို ဆင္းရဲကင္းေပ်ာက္ ခ်မ္းသာေရာက္ေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္ကယ္တင္ႏိုင္တာဟာ ရတနာသံုးပါးသာလွ်င္ ျဖစ္ပါေတာ့တယ္။ အျခားမရိွပါဘူး။
ဒါေၾကာင့္ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ ရတနာသံုးပါးကို ယံုၾကည္ေလးစား အားထားဆည္းကပ္ျခင္းဟာ ဒုကၡေတာႀကီးထဲမွ ထြက္ေျမာက္ေအာင္လုပ္ျခင္း၊ ခ်မ္းသာစစ္ ခ်မ္းသာမွန္ကိုရရိွေအာင္လုပ္ျခင္းျဖစ္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ အျမတ္ဆံုးေသာ ကိုးကြယ္မႈ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ထင္ရွားလွပါတယ္။
အမွန္စင္စစ္ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ ရတနာသံုးပါးကို တကယ္ယံုၾကည္ေလးစား အားထားတဲ့စိတ္နဲ႕ တစ္ႀကိမ္တစ္ခါမွ် သရဏဂံုေဆာက္တည္ထားလို႕ရိွရင္လဲ အဲဒီ ယံုၾကည္ေလးစားအားထားတဲ့ စိတ္ဓာတ္ မပ်က္ျပားမခ်င္း သရဏဂံုဟာ သက္ဆံုးတိုင္ တည္ရိွေနတာပါပဲတဲ့။